ครุฑ ผู้พิทักษ์สวรรค์ ตำนานที่ไม่มีวันหายไป
- J. Kanji
- 67 views
ครุฑ ผู้พิทักษ์สวรรค์ สัตว์เทพในตำนาน ที่ยืนเด่นเป็นสง่า อยู่บนตราแผ่นดิน อยู่คู่กับวัฒนธรรมไทยมาช้านาน แต่หลายคนอาจยังไม่รู้ว่า ครุฑมีที่มาที่ไปอย่างไร มีพลัง และความสามารถอะไรบ้าง บทความนี้ จะพาทุกคนไปรู้จัก กับครุฑให้มากขึ้น ผ่านเรื่องราวตำนานอันน่าทึ่ง ของสัตว์เทพผู้ทรงพลัง
ตำนานเล่าว่า ครุฑเป็นบุตรของฤๅษีกัศยปะ กับนางวินตา ซึ่งเป็นหนึ่งในภรรยาหลายคน ของท่านฤๅษี นางวินตามีพี่สาวชื่อนางกัทรุ นางทั้งสองชิงดีชิงเด่น กันอยู่หลายเรื่อง จนวันหนึ่ง นางทั้งสองได้ขอพร จากฤๅษีกัศยปะ นางกัทรุขอให้นาง กำเนิดบุตรเป็นนาคหนึ่งพันตัว
ส่วนนางวินตา ขอให้นางมีบุตรสององค์ โดยให้มีพลังอำนาจมากกว่า ลูกของนางกัทรุ สองพี่น้องเคยพนันกัน เรื่องสีของ ม้าอุจไจศรพส์ ซึ่งเป็นม้าศักดิ์สิทธิ์ ที่เกิดจากการกวนเกษียรสมุทร นางวินตาแพ้พนัน จึงต้องเป็นทาสรับใช้นางกัทรุ ครุฑจึงต้องหาหนทาง ไถ่ถอนแม่ของตน ให้เป็นอิสระ [1]
เรื่องราวสำคัญ ในชีวิตของครุฑ คือการที่ได้เป็นพาหนะ ของพระนารายณ์ เมื่อครุฑต้องการช่วยแม่ ให้พ้นจากการเป็นทาส จึงต้องไปขโมยน้ำอมฤต มาเพื่อไถ่ตัวแม่ แม้ว่าน้ำอมฤตนั้น จะถูกเฝ้าโดยเทพเจ้าต่างๆ แต่ด้วยความกล้าหาญ และพลังอันมหาศาล ครุฑสามารถเอาชนะ การป้องกันทั้งหมด
และได้น้ำอมฤต มาครอบครอง พระนารายณ์ ทรงประทับใจ ในความกล้าหาญ และพลังของครุฑ จึงขอให้ครุฑ คืนน้ำอมฤต และทรงสัญญาว่า จะประทานพร ให้แก่ครุฑแทน ครุฑจึงขอเป็นพาหนะ ของพระนารายณ์ เพื่อเป็นการตอบแทน
ครุฑผู้เป็นพาหนะ แห่งพระนารายณ์ ในวัฒนธรรมไทย และอินเดีย ไม่เพียงแต่เป็นสัญลักษณ์ ของพลังศักดิ์สิทธิ์ และความยิ่งใหญ่ ในโลกตะวันออก แต่ยังมีความคล้ายคลึงกับ กริฟฟิน เฝ้าสมบัติ สัตว์กึ่งเทพ ในตำนานกรีก ที่เป็นภาพแทนของ ความกล้าหาญ และการพิทักษ์เช่นกัน
ครุฑไม่ใช่นกธรรมดา แต่เป็นราชาแห่งนกทั้งปวง ด้วยพละกำลังมหาศาล สามารถบินได้เร็วเท่าสายลม สร้างพายุได้ด้วยการกระพือปีก และที่สำคัญคือ มีพลังพิเศษ ที่สามารถเอาชนะพญานาคได้
ร่างกายของครุฑนั้น เต็มไปด้วยเวทมนตร์ ปาก และกรงเล็บแข็งแกร่ง ราวกับเพชร สามารถฉีกร่างของศัตรู ได้อย่างง่ายดาย มีปีกใหญ่แผ่กว้าง สามารถบังแสงอาทิตย์ และสร้างร่มเงาให้ทั้งโลก
ที่พิเศษสุดคือ ครุฑสามารถเปลี่ยนขนาดร่างกาย ได้ตามต้องการ บางครั้งมีขนาดใหญ่มหึมา จนสามารถอุ้มช้าง หรือเต่าขนาดยักษ์ได้ ในกรงเล็บ แต่บางครั้งก็สามารถ ย่อร่างให้เล็กลง เพื่อเข้าไปในที่แคบๆ ได้
ในวัฒนธรรมไทย ครุฑได้รับการยกย่อง เป็นสัญลักษณ์ แห่งอำนาจ และความคุ้มครอง เราจะเห็นรูปครุฑ เป็นตราแผ่นดิน ประดับอยู่บนอาคารราชการ ธนบัตร และเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างๆ เพื่อแสดงถึง พระมหากรุณาธิคุณ ของพระมหากษัตริย์ ที่ทรงปกป้อง คุ้มครองประชาชน [2]
นอกจากนี้ ครุฑยังเป็นสัญลักษณ์ ของความรวดเร็ว ความซื่อสัตย์ และความยุติธรรม หลายบริษัท และองค์กร จึงใช้ครุฑ เป็นสัญลักษณ์ เพื่อแสดงถึงความน่าเชื่อถือ และการให้บริการ ที่รวดเร็ว
ถ้าลองสังเกตดีๆ จะเห็นครุฑอยู่รอบตัวเรา ในชีวิตประจำวันเลย ทั้งบนตึกรามบ้านช่อง ทั้งในกระเป๋าสตางค์ของเรา แม้แต่ตอนไปทำธุรกรรม ที่หน่วยงานราชการ ก็ยังเห็นครุฑ อยู่บนเอกสารสำคัญนั้น
หนึ่งในเรื่องราว ที่น่าสนใจของครุฑ คือความขัดแย้ง กับเหล่านาค ด้วยความที่นางวินตา และนางกัทรุ เป็นคู่แข่งกัน ลูกหลานของทั้งสอง จึงเป็นศัตรูกัน โดยธรรมชาติ ครุฑมีพลังพิเศษ ที่สามารถจับนาค กินเป็นอาหารได้ และมักออกล่านาคเป็นประจำ
มีเรื่องเล่าว่า ครั้งหนึ่งครุฑ ได้จับนาคตัวหนึ่ง และกำลังจะกินเป็นอาหาร แต่นาคตัวนั้น ได้สวดมนต์บูชาพระนารายณ์ พระนารายณ์จึงปรากฏตัว และขอให้ครุฑ ไว้ชีวิตนาคตัวนั้น นี่เป็นจุดเริ่มต้น ที่ทำให้ครุฑ เลิกล่านาค ที่บูชาพระนารายณ์
นอกจากนี้ ยังมีตำนานเล่าว่า ครุฑเคยจับนาค มากินหลายตัวในครั้งเดียว โดยการบินลงไปที่ทะเล และแหวกน้ำด้วยปีก อันทรงพลัง เพื่อเผยให้เห็นเหล่านาค ที่อาศัยอยู่ใต้น้ำ แล้วจับขึ้นมากินเป็นอาหาร ทำให้เหล่านาค หวาดกลัวครุฑมาก ถึงขนาดมีการสร้างเครื่องราง ป้องกันครุฑ ในหมู่ผู้นับถือนาค เลยทีเดียว
ครุฑปรากฏ ในวรรณคดีหลายเรื่อง โดยเฉพาะในรามเกียรติ์ ซึ่งเป็นวรรณคดี ที่ได้รับอิทธิพล จากรามายณะ ของอินเดีย ในเรื่องครุฑมีบทบาท เป็นทั้งผู้ช่วยเหลือ และสื่อสาร ระหว่างพระราม และหนุมาน
ในด้านศิลปะ เราจะเห็นรูปปั้น และภาพจิตรกรรมฝาผนัง ที่แสดงครุฑในท่าทางต่างๆ ทั้งกำลังต่อสู้กับนาค หรือยืนในท่า ทำความเคารพ ลักษณะของครุฑ ในศิลปะไทย มักมีร่างเป็นมนุษย์ แต่มีปีก จะงอยปากแหลม และมีกรงเล็บคล้ายนก แต่ดูสง่างาม และน่าเกรงขาม [3]
ได้เห็นภาพครุฑในวัด หรือในพิพิธภัณฑ์แล้ว บอกเลยว่าน่าทึ่งมาก ศิลปินไทยโบราณวาดได้สวยงาม และมีพลังมาก แบบว่าเห็นแล้ว รู้สึกถึงความยิ่งใหญ่ ของครุฑเลยทีเดียว
ครุฑ ผู้พิทักษ์สวรรค์ ไม่ใช่เพียงสัญลักษณ์ บนตราแผ่นดิน หรือธนบัตรเท่านั้น แต่ยังเป็น สิ่งมีชีวิตในตำนาน ที่มีประวัติอันยาวนาน ทำให้เราเข้าใจ วัฒนธรรม และความเชื่อ ของบรรพบุรุษในอดีต เรื่องราวของครุฑ ได้เดินทางผ่านกาลเวลา และยังคงอยู่ ในความทรงจำ และวัฒนธรรมของเรา จนถึงทุกวันนี้
ตามตำนาน ครุฑมีพลังพิเศษ โดยกำเนิดที่เหนือกว่านาค มีปาก และกรงเล็บ ที่แข็งแกร่งดั่งเพชร สามารถฉีกร่างของนาค ได้อย่าง่ายดาย นอกจากนี้ ครุฑยังบินได้เร็วมาก ทำให้โจมตีนาค ได้อย่างรวดเร็ว และแม่นยำ จึงเป็นศัตรู ตามธรรมชาติ ที่นาคต้องหวาดกลัว
ในปัจจุบัน ครุฑยังคงมีความสำคัญ ในฐานะสัญลักษณ์ แห่งพระมหากรุณาธิคุณ ของพระมหากษัตริย์ ที่มีต่อปวงชนชาวไทย โดยปรากฏเป็นตราครุฑ บนเอกสารราชการ อาคารสถานที่ราชการ และเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างๆ ในประเทศไทย
