
บทบาทของบาส ในชุมชน เมื่อกีฬาเป็นเกราะของเยาวชน
- Harry P
- 41 views
บทบาทของบาส ในชุมชน ในยุคที่เยาวชน กำลังเผชิญกับปัญหาสังคม ทั้งยาเสพติด ความรุนแรง และความเหลื่อมล้ำทางโอกาส กีฬาได้กลายเป็นหนึ่งในเครื่องมือสำคัญ ที่ช่วยนำพาเยาวชน ออกจากวังวนของปัญหาเหล่านี้ และในบรรดากีฬาทั้งหลาย บาสเกตบอลเป็นหนึ่งในกีฬา ที่มีบทบาทอย่างมาก
ในหลายชุมชนทั่วโลก รวมถึงในประเทศไทย บทบาทของบาสเกตบอล ไม่ได้จำกัดเพียงในสนามแข่งขัน แต่ยังแผ่ขยาย ไปสู่การเป็นพื้นที่ปลอดภัย สร้างแรงบันดาลใจ และเปิดประตู สู่อนาคตที่สดใส ให้กับเยาวชน
หนึ่งในภัยคุกคาม ที่รุนแรงต่อเยาวชน คือการเข้าถึงยาเสพติด ซึ่งมักเริ่มต้น จากความว่างเปล่าในจิตใจ หรือการไม่มีพื้นที่ ในการระบายพลัง และอารมณ์ สนามบาสในชุมชนจึงไม่ได้เป็นแค่สถานที่ สำหรับเล่นกีฬาเท่านั้น หากแต่เป็น “พื้นที่ปลอดภัย” ที่ให้เด็ก และเยาวชน ได้ใช้เวลาอย่างสร้างสรรค์
หลายชุมชนได้ริเริ่มโครงการ ฝึกซ้อมบาสเกตบอล ในช่วงเย็น หรือช่วงวันหยุด เพื่อให้เยาวชนมีจุดหมาย และตารางกิจกรรมที่แน่นอน การมีโค้ช หรือพี่เลี้ยงที่คอยสอดส่องดูแล ยังทำให้เด็กๆ มีที่ปรึกษา และได้รับการชี้นำที่ดี สนามบาสจึงเปรียบได้กับแนวกำแพง ที่กั้นไม่ให้เยาวชน เข้าสู่วงจรยาเสพติด
ในปี 2560 ตำบลสุไหงโก-ลก อำเภอสุไหงโก-ลก จังหวัดนราธิวาส ได้ดำเนินโครงการ “ส่งเสริมการออกกำลังกาย ต้านภัยยาเสพติด ด้วยกีฬาบาสเกตบอล” โดยได้รับงบประมาณสนับสนุน จากกองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลเมืองสุไหงโก-ลก
โครงการนี้มุ่งเน้นการใช้กีฬาบาสเกตบอล เป็นเครื่องมือในการสร้างกิจกรรม ที่สร้างสรรค์ให้กับเยาวชนในพื้นที่ ซึ่งเป็นพื้นที่ ที่มีความเสี่ยงต่อปัญหายาเสพติด และความรุนแรง [1]
ผลการดำเนินงานของโครงการพบว่า เยาวชนที่เข้าร่วมกิจกรรม มีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไป ในทางที่ดีขึ้น โดยลดการเกี่ยวข้องกับยาเสพติด และมีความสัมพันธ์ที่ดีขึ้นกับครอบครัว และชุมชน นอกจากนี้ โครงการยังช่วยเสริมสร้างความร่วมมือ ระหว่างหน่วยงานต่างๆในชุมชน ในการป้องกันปัญหาสังคม
ข้อมูลจากการสำรวจในปี 2564 พบว่า 82% ของเยาวชนที่อยู่ในสถานพินิจ เคยใช้สารเสพติด โดยสารเสพติดที่พบมากที่สุด ได้แก่ ยาสูบ แอมเฟตามีน และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และกว่า 90% ของเยาวชนเหล่านี้ ใช้สารเสพติดมากกว่าหนึ่งประเภท [2]
นอกจากนี้ ในจังหวัดนครศรีธรรมราช การสำรวจในโรงเรียน 63 แห่ง พบว่า นักเรียนอายุ 13-15 ปี กว่า 38.2% เคยดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และ 8.2% เคยใช้กัญชา
สถิติเหล่านี้สะท้อนถึงความจำเป็น ในการมีมาตรการป้องกัน และแก้ไขปัญหายาเสพติดในเยาวชน ซึ่งการใช้กีฬา อย่างบาสเกตบอล เป็นหนึ่งในวิธีที่มีประสิทธิภาพ ในการลดปัจจัยเสี่ยง
ความรุนแรงในกลุ่มเยาวชน มักมีรากมาจากความไม่เข้าใจในตนเอง การขาดการจัดการกับอารมณ์ หรือปัญหาส่วนตัว ที่ไม่มีที่ให้ระบาย บาสเกตบอลในฐานะกีฬา ที่ต้องอาศัยการทำงานเป็นทีม การควบคุมอารมณ์ และการเคารพกติกา ช่วยหล่อหลอมเยาวชนให้เรียนรู้ทักษะเหล่านี้ อย่างเป็นธรรมชาติ
การได้ฝึกซ้อมกับเพื่อนร่วมทีม ยังเสริมสร้างความสัมพันธ์ ความเข้าใจ และความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม ช่วยลดแนวโน้ม ที่เยาวชนจะหันไปใช้ความรุนแรง เพื่อแก้ปัญหา
ด้วยบรรยากาศของการแข่งขัน ที่อยู่ภายใต้การควบคุม สนามบาสกลายเป็นเวที ที่เยาวชนได้ปลดปล่อยความเครียด พร้อมกับเรียนรู้การยอมรับความพ่ายแพ้ และการให้เกียรติคู่แข่ง อย่างมีวุฒิภาวะ
ในชุมชนที่ขาดแคลนทรัพยากร บาสเกตบอลยังทำหน้าที่ เป็นความหวัง และแรงบันดาลใจ ให้กับเด็กๆ ที่ต้องการเห็นอนาคตที่ดีกว่า มีเรื่องราวมากมาย ของนักบาสเกตบอลชื่อดัง ที่เติบโตจากชุมชนยากจน แล้วสามารถเปลี่ยนชีวิต ด้วยความสามารถในสนาม จนกลายเป็นต้นแบบให้เยาวชนเดินตาม
โครงการพัฒนาบาสเกตบอล หลายแห่งในชุมชน ยังเชื่อมโยงกับการให้ทุนการศึกษา การพาเยาวชนไปแข่งขัน ในระดับจังหวัด หรือประเทศ เปิดประสบการณ์ให้เด็กๆ ได้เห็นโลกกว้าง และเรียนรู้ว่าความสามารถของตน สามารถนำไปสู่โอกาสที่ยิ่งใหญ่ได้
นอกเหนือจากการเป็นเครื่องมือ ในการป้องกันปัญหาทางสังคมแล้ว บาสเกตบอลยังช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจในชุมชน ได้อย่างเป็นรูปธรรม ทั้งในรูปแบบของการสร้างอาชีพ ให้กับโค้ช ผู้ตัดสิน พนักงานสนาม ไปจนถึงผู้ประกอบการ ที่ขายของรอบสนามในวันแข่งขัน
ในบางชุมชน ที่มีการจัดการแข่งขันอย่างสม่ำเสมอ สนามบาสเกตบอลกลายเป็นจุดศูนย์รวม ของกิจกรรมทางเศรษฐกิจขนาดย่อม ซึ่งส่งผลโดยตรง ต่อรายได้ของชาวบ้าน และเป็นแรงจูงใจให้ทุกคน หันมาร่วมมือกันดูแลรักษาพื้นที่ และส่งเสริมเยาวชน อย่างต่อเนื่อง [3]
การเติบโตของกีฬาในระดับท้องถิ่น ยังเปิดโอกาสให้เยาวชนที่มีความสามารถ ได้พัฒนาเป็นนักกีฬามืออาชีพ ครูฝึกกีฬา หรือแม้แต่ผันตัวไปทำงาน ในแวดวงที่เกี่ยวข้องกับกีฬา ไม่ว่าจะเป็นด้านสื่อสารมวลชน ธุรกิจเสื้อผ้า และอุปกรณ์กีฬา หรืออีเวนต์กีฬา ซึ่งล้วนเป็นอาชีพ ที่น่าจับตาในยุคปัจจุบัน
การที่เยาวชนในชุมชนได้รวมตัวกัน เพื่อเล่นบาสเกตบอล อย่างสม่ำเสมอ นำไปสู่การเกิด “พลังของชุมชน” อย่างไม่รู้ตัว
ไม่ว่าจะเป็นผู้ใหญ่ที่มาช่วยเป็น โค้ชอาสา กลุ่มผู้ปกครองที่มาช่วยสนับสนุน เรื่องอุปกรณ์ หรือแม้แต่ชาวบ้าน ที่มาร่วมชมการแข่งขันอย่างอบอุ่น ทุกองค์ประกอบเหล่านี้ ได้ช่วยฟื้นฟูความสัมพันธ์ในชุมชน ที่อาจเคยห่างเหินกัน
กิจกรรมบาสเกตบอลยังช่วยตอกย้ำ อัตลักษณ์ของชุมชน ผ่านการออกแบบเสื้อทีม ที่สะท้อนเอกลักษณ์ท้องถิ่น การตั้งชื่อทีมตามประวัติศาสตร์ หรือสิ่งที่ชุมชนภาคภูมิใจ ไปจนถึงการจัดอีเวนต์กีฬา ในรูปแบบของ “งานชุมชน” ที่มีทั้งกีฬา ดนตรี และวัฒนธรรมท้องถิ่นเข้ามาร่วมด้วย
สิ่งเหล่านี้ไม่เพียงแต่สร้างความภาคภูมิใจ ในหมู่เยาวชน แต่ยังสร้างความรู้สึก ถึงการเป็นเจ้าของร่วมกัน ระหว่างคนในชุมชน ส่งเสริมให้เกิดแรงจูงใจ ในการอนุรักษ์วัฒนธรรม สร้างสรรค์สิ่งใหม่ และร่วมกันขับเคลื่อนท้องถิ่น ให้เติบโตอย่างยั่งยืน
จึงกล่าวได้ว่า บทบาทของบาส ในชุมชน คือเครื่องมืออันทรงพลัง ในการขับเคลื่อนสังคม บนโลกที่เต็มไปด้วยความท้าทาย การหันมาใช้กีฬา เป็นเครื่องมือในการพัฒนาเยาวชน คือการลงทุน ที่ได้ผลตอบแทน ทั้งรายบุคคล และยังสร้างโครงสร้างที่ยั่งยืน ทั้งต่อตัวเยาวชน ชุมชน และประเทศชาติ
บาสเกตบอลช่วยดึงเยาวชน ออกจากสิ่งแวดล้อมที่เสี่ยง เช่น ยาเสพติด หรือความรุนแรง โดยสร้างกิจกรรมที่ใช้พลังงาน สร้างวินัย และเสริมทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่น
บาสเกตบอลสามารถเป็นเส้นทางสู่อาชีพ เช่น นักกีฬา โค้ช หรือผู้ฝึกสอน รวมถึงช่วยให้เยาวชน ได้รับทุนการศึกษา และเติบโตเป็นผู้นำในชุมชน